
Izraeli mund të ketë arritur dominim mbi qiellin e Iranit, por impianti bërthamor i Fordos – që besohet të jetë më thellë nën tokë se Tuneli i Kanalit që lidh Mbretërinë e Bashkuar dhe Francën – ka mbetur jashtë mundësive të armëve të Izraelit.
Vetëm SHBA-të konsiderohen të kenë një bombë që mund të jetë mjaftueshëm e madhe për të shkatërruar Fordon, një veprim që mund ta zgjerojë në mënyrë dramatike një luftë në Lindjen e Mesme.
Çfarë është vendi i pasurimit në Fordow?
I vendosur rreth 96 km në jug të kryeqytetit Teheran, vendi i pasurimit të uraniumit në Fordo ndodhet në një rajon malor pranë qytetit të Komit. Kompleksi në Fordow fillimisht ishte një seri tunelesh të përdorura nga Trupat e Gardës Revolucionare Islamike të vendit, por Irani pranoi ekzistencën e uzinës së pasurimit në vitin 2009, pasi u zbulua nga agjencitë perëndimore të inteligjencës. Mendohet se objekti nëntokësor përbëhet nga dy tunele kryesore, si dhe një rrjet tunelesh të vogla.
A është Fordow i pathyeshëm?
Fabrika Fordow paraqet një sfidë unike për ushtrinë izraelite për shkak të thellësisë së objekteve të saj nëntokësore.
Për të shkaktuar ndonjë dëm të konsiderueshëm në vend, do të duhej të shënjestrohej nga municione “shkatërruese bunkerësh” që janë në gjendje të depërtojnë thellë nën sipërfaqe.
Të ashtuquajturit “shkatërrues bunkerësh” – bomba që depërtojnë në tokë dhe shpërthejnë në thellësi – janë duke u shqyrtuar. Izraeli i përdori ato në bastisjen që vrau Hassan Nasrallah në shtator 2024, por ai ishte vetëm 10-15 metra i thellë. Fordow, në të kundërt, është rreth 80 metra nën sipërfaqe.
Ekspertët vlerësojnë se sulmet e rregullta ajrore mund të dëmtojnë sipërfaqen, duke e bërë atë përkohësisht të papërdorshme, por shkatërrimi i grupeve të centrifugave dhe rezervave të uraniumit në objekt do të kërkonte përfshirjen e drejtpërdrejtë të Shteteve të Bashkuara, të cilat kanë kokën bërthamore që mund ta shkatërrojë atë, GBU-57 A/B Massive Ordnance Penetrator, një “shkatërrues bunkerësh” që mund të depërtojë 200 metra tokë ose beton para se të shpërthejë.
A do të përfshihet SHBA-ja?
Ndërsa SHBA-të tashmë po ndihmojnë në rrëzimin e raketave iraniane që janë dërguar drejt Izraelit në shenjë hakmarrjeje, ato nuk janë përfshirë drejtpërdrejt në asnjë nga sulmet ndaj Iranit. Por analiza nga BBC Verify sugjeron se SHBA-të mund të jenë duke u përgatitur për një rol më të gjerë në konflikt. Në ditët e fundit, 30 aeroplanë ushtarakë amerikanë janë zhvendosur nga bazat në SHBA në Evropë. Shumë prej tyre janë cisterna ajrore KC-135 për furnizim me karburant që përdoren për të furnizuar me karburant avionët luftarakë dhe bombarduesit.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha se ende po shqyrton nëse SHBA-të do t’u bashkohen sulmeve izraelite ndaj Iranit, duke shtuar se durimi i tij “kishte mbaruar tashmë” me Teheranin./Përshtatur nga BBC